Κομποσχοίνια

Τὸ κομβοσχοίνι (ἢ κομποσκοίνι) ποὺ ἔχουν ὅλοι οἱ Ὀρθόδοξοι μοναχοὶ καὶ τὸ χρησιμοποιοῦν καὶ πολλοὶ ὀρθόδοξοι λαϊκοί, εἶναι συνήθως μάλλινο καὶ πλεγμένο σὲ διάφορα μεγέθη. Ἀπὸ πολὺ μικρό ἕως πολὺ μεγάλο: 12άρι (μὲ 12 κόμπους, ποὺ φοριέται στὸ δάχτυλο), 33άρι (μὲ 33 κόμπους), 50άρι (μὲ 50 κόμπους), 100άρι, 300άρι κλπ.

Σύμφωνα μὲ τὴν παράδοση, ὁ ὅσιος Παχώμιος τὸ 320 μ.Χ., ἵδρυσε μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου τὸ πρῶτο μοναστήρι στὴν Θηβαΐδα τῆς Αἰγύπτου. Ἄρχισε νὰ ἀναζητεῖ τρόπο ποὺ θὰ βοηθοῦσε τοὺς μοναχοὺς στὴν αὐτοσυγκέντρωση τῆς προσευχῆς καὶ στὴν ἀρίθμηση τῶν εὐχῶν. Κατὰ τὴν παράδοση πάντα, ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριὴλ ἐπισκέφθηκε στὸν ὕπνο του τὸν ὅσιο Παχώμιο καὶ τοῦ ἔδειξε πῶς θὰ φτιάξει τὸ ἐργαλεῖο ποὺ θὰ ἐξυπηρετοῦσε τὶς ἀνάγκες τῆς προσευχῆς. Τὸ ἐργαλεῖο αὐτὸ ἦταν τὸ κομποσκοίνι.

Στὴν προσευχὴ μὲ κομποσκοίνι, ποὺ βοηθᾶ πολὺ στὴ συγκέντρωση τοῦ νοῦ, ἀκολουθεῖται συγκεκριμένη τεχνικὴ μέθοδος. Σὲ κάθε κόμπο ποὺ περνᾶ ἀνάμεσα στὰ δάχτυλά του ὁ προσευχόμενος, λέει ἀλληλοδιαδόχως τὶς εὐχές: «Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ἐλέησόν με», «Ὑπεραγία Θεοτόκε σῶσον ἡμᾶς», «Ἅγιοι τοῦ Θεοῦ πρεσβεύσατε ὑπὲρ ὑμῶν». Εἶναι δυνατὸν νὰ λέγεται καὶ μόνη ἡ εὐχὴ «Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ἐλέησόν με». Τὸ κομποσκοίνι ἔχει σχεδιαστεῖ γιὰ προσευχή, καὶ ὄχι γιὰ νὰ παίζει ρόλο βραχιολιοῦ στὸν καρπὸ τοῦ χεριοῦ.

Στὸ κομποσκοίνι, κάθε τμῆμα του ἔχει κάποια συμβολικὴ σημασία. Εἶναι πλεγμένο κυρίως ἀπὸ μαλλὶ γιὰ νὰ θυμίζει στὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας ὅτι εἶναι τὰ λογικὰ πρόβατα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ (Ἰω. 10:11). Ἔχει χρῶμα μαῦρο ποὺ συμβολίζει τὸ πένθος τῶν ἁμαρτιῶν ἀφοῦ «οὐδεὶς ἀναμάρτητος» (πρβ. Γ΄ Βασ. 8:46, Ἰὼβ 4:17, Ρωμ. 3:9-12 κ.ἀ.). Πάνω του τὸ κομποσκοίνι ἔχει τὸν σταυρὸ γιὰ νὰ φέρνει στὴ μνήμη ὅτι «ἔτι ἁμαρτωλῶν ὄντων ἡμῶν Χριστὸς ὑπὲρ ἡμῶν ἀπέθανε» (Ρωμ. 5:8). Συνήθως τὸ κομποσκοίνι καταλήγει σὲ μία φούντα ποὺ ὁ σκοπός της εἶναι τὸ σκούπισμα τῶν δακρύων («τοῖς δάκρυσιν ἔβρεξέ μου τοὺς πόδας» Λουκ. 7:44). Οἱ 33 κόμποι συμβολίζουν τὰ χρόνια τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, οἱ 99 κόμποι εἶναι τὸ 33 πολλαπλασιασμένο μὲ τὸν ἀριθμὸ τῶν τριῶν Προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος, καὶ ὁ κάθε κόμπος ἀποτελεῖται ἀπὸ 9 πλεγμένους σταυρούς, ποὺ συμβολίζουν τὰ ἐννέα τάγματα τῶν ἀγγέλων. Παρ’ ὅλα αὐτά, ἐνῶ ὁ ἀριθμὸς σταυρῶν ποὺ ἀποτελοῦν τὸν κάθε κόμπο παραμένει πάντα σταθερός, ὁ ἀριθμὸς τῶν κόμπων ποὺ ἀποτελοῦν τὸ κομποσκοίνι ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὸν ἀριθμὸ τῶν προσευχῶν γιὰ τὸν ὁποῖο θὰ χρησιμοποιηθεῖ. Πρέπει νὰ σημειωθεῖ ὅτι ὑπάρχουν κομποσκοίνια φτιαγμένα καὶ ἀπὸ ἄλλα ὑλικὰ ἐκτὸς τοῦ μαλλιοῦ, π.χ. ἀκρυλικά, ὅπως καὶ διαφόρων χρωμάτων.